توقف یا استمرار دیپلماسی؟ - بهترین مقاله

کاسته شدن از درجه اهمیت مسئله ایران و آمریکا و بالتبع آن برجام، بیشتر مربوط به سرخوردگی هایی است که در پی نتایج حضور روسای جمهور ایران و آمریکا در نشست سالانه مجمع عمومی حاصل شد و نتوانست اتفاق تازه ای را در این باره رقم زند.

دور شدن موضوع ایران و آمریکا از کانون توجه رسانه های جهان را می توان از دو منظر بررسی کرد؛ اینکه ترجیح همه طرف ها پرهیز از جنجال های خبری و حاشیه های آن برای اقدام های دیپلماتیک موثر در سکوت است. یا توقف در نقطه بلاتکلیفی که سبب شده اروپا و به ویژه فرانسه نیز دست از تلاش ها برداشته و منتظر رخدادهایی باشند که ممکن است در آینده نه چندان دور، پرونده برجام را در چارچوب تنش روابط ایران و آمریکا به کانون توجهات و گمانه ها در صفحات نخست رسانه های جهان بازگرداند.

آنچه بدیهی است اینکه فرایند تحولات مربوط به برجام و تنش روابط ایران و آمریکا به روال گذشته ادامه دارد؛ با این تغییر که اکنون اعضای اروپایی گروه 1+4 نزدیکی بیشتری به مواضع دولت ترامپ از خود نشان داده اند. بیانیه مشترک رهبران فرانسه، آلمان و بریتانیا درباره حملات به آرامکو و متهم کردن ایران در دست داشتن این حادثه، همچنین هشدار به تهران برای گام بعدی این کشور در کاهش تعهدات برجامی خود و خاتمه لزوم گفت وگو درباره برنامه موشکی ایران، به نگاه انتقادی تهران به اروپا عمق و گستره بیشتری بخشیده است. اکنون تهران، مواضع آمریکا و اروپا را در یکسو تفسیر و تحلیل می کند. به نظر می رسد هرگونه واکنش عملی اروپائیان به گام بعدی تهران در کاهش تعهدات برجامی خود بستگی دارد. تهران اعلام کرده که با سرخوردگی از وعده های اروپائیان در تامین خسارت های ناشی از خروج دولت آمریکا از برجام، به اجبار گام چهارم خود را در کاهش تعهداتش طی هفته های آینده برمی دارد. به این ترتیب، یکی از دلایل خروج اهمیت خبری موضوع ایران، بسا صبر و انتظاری است که همه ناظران برای اتفاق های بعدی پیشه کرده اند.

نشست مجمع عمومی سازمان ملل اگرچه همراه با برخی لفاظی ها و اتهام زنی های متقابل از سوی همه طرف های مربوط به پرونده برجام بود، اما نکته برجسته در آن پرهیز از تنش با شدت بالا بود. به عبارت دیگر، همه طرف ها ضمن حفظ نمایش اقتدار، به گونه ای سخن گفتند که به اصطلاح کج کنند اما نریزند. همین مهم می تواند این گمان را تقویت کند که در بحران جاری دیپلماسی هنوز ابتکار عمل را در اختیار دارد. به بیان دیگر، انگیزه و تمایل به حل سیاسی بحران جاری بیش از هر رویکرد دیگری است، اما اراده برای انجام آن مطابق با منافع هریک از طرف ها شکل نگرفته است. دیپلماسی تنها با لحاظ منافع متقابل موثر خواهد بود. شاید کاهش برجستگی خبری مرتبط به برجام و آینده آن به این مهم مربوط باشد.

منتشر شده در روزنامه ابتکار مورخ 9 مهر 98