دلیل یبوست در نوزادن و بچه ها چیست؟ - بهترین مقاله

دوره دوم در حدود چهار تا شش ماهگی کودک، زمانی اتفاق می افتد که تغذیه تکمیلی کودک را شروع می کنیم. پیک سوم زمانی است که کودک را از پوشک می گیریم.

علل بروز یبوست

بیماری هیرشپرونگ، یکی از علل بروز یبوست در بچه ها است. در این بیماری اختلال در شبکه عصبی روده باعث نقص در عملکرد دفع می گردد.

بچه ها مبتلا به بیماری هیرشپرونگ از ابتدای تولد با این بیماری درگیرند و برای درمان آن گاهی مجبور به عمل جراحی می شویم. ما انتظار داریم بچه ها در 24 تا 48 ساعت اول تولد عمل دفع داشته باشند. اما نوزادان مبتلا به بیماری هیرشپرونگ در این بازه زمانی دفع ندارند.

برای تشخیص نوع بیماری تصویربرداری مانومتری آنال می نمایند و در صورت تشخیص این بیماری، کودک به درمان هایی احتیاج دارد که یکی از آن ها جراحی است. در دوره نوزادی، به این علت که نوزاد در حال تغذیه با شیرمادر یا شیرخشک است، بروز دفع تاخیری احتمال دارد و ممکن است تا هفت روز دفع نیز نداشته باشد. اما در 24 تا 48 ساعت اول تولد نوزاد عمل دفع بسیار لازم است.

در صورت بروز یبوست در نوزادانی که از شیرمادر تغذیه می نمایند، به شرط آن که حال عمومی نوزاد خوب باشد و خوب شیر بخورد، نداشتن دفع تا هفت روز جای نگرانی ندارد. اگر نوزاد همزمان با نداشتن دفع بی قرار است، این مشکل را به عنوان یبوست دسته بندی می کنیم.

مهم ترین دلایل یبوست

مهم ترین عامل یبوست در نوزادان آلرژی به پروتئین های موجود در لبنیات است که مادر مصرف می نماید. با رعایت یک رژیم غذایی مناسب و حذف لبنیات و خوراکی هایی که شیرخشک در آن ها استفاده شده، مانند بیسکویت، کلوچه، شیرینی و بعضی شکلات ها، بعد از سه تا پنج روز، یبوست کودک برطرف می گردد. در نوزادانی که از شیرخشک تغذیه می نمایند استفاده از شیرخشک های مخصوص نوزادان آلرژیک، به برطرف یبوست یاری می نماید.

آلرژی به لبنیات به صورت یبوست، رفلاکس یا کولیت (وجود خون در مدفوع) بروز می نماید. در بعضی موارد، مادران با قطع مصرف لبنیات گاوی، به سراغ مصرف لبنیات گوسفندی یا شتر می روند. اما پروتئین های آلرژیک مشابهی در شیرگوسفند، گاو و شتر وجود دارد.

هنگاهی که ما حذف لبنیات از رژیم غذایی را توصیه می کنیم، مادران باید همه انواع آن را حذف نمایند. اگر با حذف لبنیات از رژیم غذایی مادر، مشکل یبوست نوزاد برطرف نگردد، به مادران توصیه می کنیم شکم نوزاد را ماساژ دهند و پاهای کودک را در شکم نوزاد خم نمایند. اگر با رعایت این موارد، مشکل دفع در کودک برطرف نگردد، مراجعه به متخصص بچه ها و شروع درمان های دارویی توصیه می گردد. پیک دوم یبوست در نوزادان از چهار تا شش ماهگی و شروع تغذیه تکمیلی بروز می نماید. در بسیاری از موارد نوزادان در این مدت دچار یبوست می شوند و بروز یبوست در این مرحله از رشد کودک کاملا طبیعی است.

علت آن این است که تغذیه کودک از شیر مایع به موادغذایی جامد تغییر می نماید. در این زمان ما به مادر نوزاد توصیه می کنیم از ملین ها و موادغذایی که به نرم شدن مدفوع یاری می نماید، استفاده کند. به عنوان مثال توصیه می گردد، روغن زیتون یا کره در سوپ و غذای نوزاد ریخته گردد و از میوه و سبزیجات در غذای نوزاد استفاده گردد.

بعلاوه بهتر است روزی یک استکان آبمیوه طبیعی به نوزاد بدهند. با رعایت این موارد، بسیاری از موارد یبوست در پیک دوم بروز یبوست نوزادان، درمان می گردد. اما اگر با رعایت این توصیه ها یبوست نوزاد برطرف نگردد، مراجعه به متخصص اطفال و درمان دارویی لازم است.

پیک سوم بروز یبوست در بچه ها در زمان گرفتن کودک از پوشک است. یکی از علل بروز یبوست در این سن، ترسیدن کودک از نشستن روی توالت ایرانی یا فرنگی است. به خصوص اگر روی توالت از تبدیل توالت بچه ها استفاده نکنیم. بچه ها تخمین درستی از فواصل ندارند و ممکن است با تماشا چاه توالت احساس نمایند ممکن است به داخل چاه بیفتند. به همین علت از رفتن به دستشویی اجتناب می نمایند و سعی می نمایند در کوتاه ترین زمان ممکن دستشویی شان را نمایند.

این مسئله امکان دفع مناسب را از آن ها سلب می نماید. توصیه ما به مادران این است که در دوره گرفتن کودک از پوشک، از تبدیل های توالت کودک استفاده نمایند. توجه به این نکته لازم است که ماندن مدفوع در روده بزرگ موجب می گردد، سلول های اطراف روده، آب موجود در مدفوع را جذب نمایند، این مسئله باعث سفت ترشدن مدفوع و دردناک شدن عمل دفع می گردد.

نشانه های دیگر یبوست

یکی از نشانه های یبوست در بچه ها کثیف شدن لباس زیر کودک است. این شرایط نباید با سویلینگ (یبوست با بی اختیاری مدفوعی خفیف) و اسهال اشتباه گرفته گردد. این حالت توده سفت مدفوع است که در روده بزرگ کودک جمع شده و کودک به علت دردناک بودن دفع، از اجابت مزاج اجتناب می نماید.

در این حالت، مدفوع تازه از کناره های روده سرریز می گردد. برای درمان این مسئله احتیاج است که ابتدا توده سفت مدفوع از بدن دفع گردد و پس از آن مدفوع تازه از مجرای روده خارج گردد. در این حالت سه راه چاره وجود دارد که حتما باید توام با هم انجام شوند. رعایت رژیم غذایی مناسب و استفاده روزانه از آلو و انجیر و روغن زیتون و آبمیوه های طبیعی از مواردی هستند که به دفع مناسب یاری می نمایند.

اصلاح شیوه زندگی

راه چاره دوم اصلاح شیوه زندگی است. ما تاکید داریم که والدین از کودک بخواهند تا بعد از صبحانه، بعد از ناهار و بعد از شام، بدون در نظرگرفتن این که ادرار یا مدفوع دارد یا نه، حداقل پنج دقیقه روی دستشویی بنشیند. اگر از توالت فرنگی استفاده می نمایند زیر پای کودک چهار پایه قرار دهند تا پاهای کودک بالا قرار بگیرد و حالت خم شدن به سمت جلو، برای کودک ایجاد شده و باعث افزایش فشار شکمی گردد. در صورت انجام این کار به صورت منظم، به مرور عضلات کف لگن و بعلاوه عضلات روده کودک تربیت می شوند. این کار به عمل دفع یاری زیادی می نماید. اما اگر یبوست کودک شدید باشد و با انجام این دو راه چاره برطرف نگردد، درمان های دارویی توصیه می شوند.

درمان های دارویی

درمان های دارویی دو دسته اند. دسته اول به خروج توده مدفوع سفت از بدن کودک یاری می نمایند و دسته دوم باعث نرم شدن مدفوع تازه می شوند.

نشانه و خطرهای یبوست

توجه به نشانه ها و علائم خطر در بچه ها مبتلا به یبوست لازم است. اگر کودک مبتلا به یبوست، این نشانه های خطر را نداشته باشد، یبوست را فانکشنال و عملکردی دسته بندی می کنیم. رعایت رژیم غذایی مناسب و نشستن روی توالت و درنهایت درمان دارویی به بهبود یبوست آن ها یاری می نماید.

در صورت بروز نشانه های خطر در بچه ها مبتلا به یبوست، مانند وجود خون در مدفوع، داشتن درد در ناحیه شکم، به صورتی که کودک را از خواب بیدار کند یا این که کودک وزن گیری مناسب ندارد یا کاهش وزن کودک و بعلاوه بروز استفراغ، همزمان با یبوست یا این که در خانواده کودک، سابقه بیماری یا تومورهای گوارشی وجود داشته باشد، در این حالت درمان های خانگی به هیچ وجه توصیه نمی شوند و مراجعه فوری به متخصص بچه ها و آزمایش لازم است.