معجزه ای درون قفسه هاست - بهترین مقاله

تاریخ ایران با ادبیات غنی فارسی گره خورده است . اما امروز کمتر کسی پیدا می شود که ادبیاتمان را بشناسد. جامعه هر روز از کتاب دورتر می شود و روزی در گردابی غرق می شود که خودش ساخته است. اغلب مردم جامعه کتاب را کالایی لوکس یا جزئی اضافه در زندگی می دانند. در حالی که کتاب باید بخشی از سبد خرید خانوار باشد. در این اوضاع نابسامان اقتصادی این حرف خوش خیالی به نظر می رسد. ولی حداقل می توان گفت باید تمام تلاشمان را بکنیم هر از گاهی به کتاب ها نگاهی بیاندازیم، خواه در کتاب فروشی ها، خواه در کتابخانه ها یا در کتابخانه دوستان و آشنایان. باید همه تلاشمان را به کار بببندیم تا از هر راهی عطر کتاب در جامعه بپیچد. کتاب خوب انسان را نجات می دهد. پشت کردن به ناجی ظلم در حق خویشتن است.

دایره خیالات نیز؛ مثل میدان دید، بسته است. هیچ روزنه ای در آن نیست، الا کتاب هایی که می خوانید و زود از یاد می برید. وقتی این جمله آنی دیلارد را خواندم، به کتاب هایی که خوانده بودم اندیشیدم و در پی رد پایشان در زندگی و جهان بینی ام گشتم. کتاب هایی که می خوانیم ما و جهانیمان را می سازنند حتی اگر لمسش نکنیم.

کتاب ها جایی در درون ما می مانند و حتی اگر خودمان نفهمیم در زندگی مان جاری می شوند. کتاب ها دید ما را به جهان باز می کنند و به ما فرصت می دهند پایمان را از حصار زندگی خودمان فراتر بگذاریم و چند قدمی در جهان دیگران سیر کنیم. با خواندن یک کتاب با جهان نویسنده آشنا می شویم و مدتی را در جهانی کتاب همراه با شخصیت ها و کلمات وقت می گذرانیم. بنابراین هر کتاب مانند گفت وگویی موثر با یک انسان است. حرف هایش را می شنویم، تجربه هایش را درک می کنیم و با تحلیل و تفسیر آموخته هایمان پله ای بالاتر می رویم.

یک سوال و هزار جواب

هر کسی که عشقی به کتاب دارد دلایل خودش را برای خواندن کتاب دارد و از منظری به کتاب می نگرد. چندین برابر تعداد آدم هایی که در عمرشان کتاب دست گرفته اند دلیل برای عشق ورزیدن به کتاب هست. در این گزارش از چند نویسنده و شاعر شهرمان پرسیدیم چرا باید کتاب بخوانیم؟ و از هر کدام جوابی دریافت کردیم. در جواب ها پیداست که هر کس چگونه به کتاب و جهان ادبیات می نگرد.

احمد مدقق، نویسنده، در پاسخ به سوال خاطرنشان کرد: سر و کار من بیشتر با کتاب های داستانی است. تقریبا هر شب حداقل یکی دو ساعت مطالعه داستانی دارم. متاسفانه پندار عمومی و اشتباهی که در مورد قصه و داستان وجود دارد این است که داستان ها به خاطر تخیلی بودنشان فقط جنبه سرگرمی دارند و صرفا ماجراهایی بی پایه و اساس هستند. اما در واقع یک داستان علاوه بر سرگرم کننده بودن قرار است دو کار مهم انجام دهد: یک جهان تازه بسازد و به ما بگوید راه ها و جهتهای دیگری را هم می شود برای بهتر ساختن جهان امتحان کرد و دیگر این که این فرصت را به ما می دهد تا جهان را از دریچه های مختلف و متعدد ذهنی ببینیم. یعنی به تعداد راوی های یک داستان، ما چشم انداز تازه پیدا می کنیم و استعداد همدلی را در ما تقویت می کند. همین دو دلیل برایم کافی است که دلبسته کتاب های داستانی باشم.

فرهاد موحدی، شاعر و طنزپرداز، این سوال را این گونه پاسخ گفت: من اگر بخواهم خیلی راحت و صمیمی به سوال شما پاسخ بدهم باید بگویم از نظر من کتاب مهم ترین منبع آگاهی است و آگاهی اصلی ترین عامل رشد و اعتلای فرد و در نهایت جامعه است. حالا فرقی ندارد این کتاب یک کتاب علمی باشد، یک رمان عاشقانه باشد، یه کتاب شعر باشد یا یک کتاب تاریخی در هر صورت بعد از خواندن کتاب اطلاعات و ارزش به تو اضافه می شود. یا در کمترین حالت ساعتی را از جهانی خودت فارغ شدی و به جهانی نویسنده کتاب سفر کردی؛ یک سفر راحت و بدون دغدغه. تاریخ هم نشان داده ملتی که بیشتر اهل کتاب و مطالعه باشند کمتر سراغ خرافات و باورهای غلط میروند و بر حق خودشان آگاه ترند. پس قطعا زندگی با کیفیت تری خواهند داشت. همه این ها و کلی دلیل محکم دیگر ما را مجاب می کند تلاش کنیم رابطه مان را با کتاب ها خیلی بهتر از چیزی که هست بکنیم.

مرضیه نفری، نویسنده، دلیل علاقه اش به کتاب خاطرنشان کرد: کتاب می خوانم چون حالم را خیلی بهتر می شود. کتاب برای من دوستی است که با او درددل می کنم و هرگز پشت سرم حرف نمی زند و این حس امنیت به من می دهد. کتاب امین من است. هر وقت حس تنهایی می کنم و کتاب می خوانم؛ بعدش پشیمان نمی شوم. هر شخصیتی که یک نویسنده خلق کرده است جان، روح و شخصیت دارد. با خواندن کتاب به سوالات ذهنی ام پاسخ می دهم. حتی پاسخ سوالاتی که جرأت بیانش را ندارم. گاهی می بینم شخصیت کتابی همین دغدغه و سوال را دارد و پاسخم را در داستان پیدا می کنم. در مواقعی که نمی دانستم چه رفتاری با بعضی از اطرافیانم داشته باشم، کتاب ها و شخصیت هایشان به کمک آمده اند و با تماشای آن ها، رفتار و واکنش شان در شرایط مختلف می فهمیدم باید چه کنم. با کتاب یک زندگی تازه تجربه می کنم بدون این که بهایش را پرداخته باشم، خجالت بکشم یا زمان و انرژی برایش خرج کنم. تنها چیزی که می پردازم هزینه کتاب است. زندگی با شخصیت ها خیلی بیشتر از هزینه ای که پرداخت می کنیم به ما کمک می کند. خواندن کتاب کمک می کند یک انسان بیست ساله بیشتر از بیست سال تجربه دارد و جلوتر است. کتاب خواندن باعث رشد فکری می شود و تجربه ثابت کرده کتاب خوان ها از لحاظ ذهنی از دیگران جلوترند.

محمد غفاری، شاعر، در پاسخ به این سوال گفت: کتابخوانی در دهه ها و سال های گذشته یک فرصت برای بالا بردن اطلاعات عمومی، شناخت جهان و وقایع پیرامون انسان بود. اما امروزه که فضای مجازی و ابزارهای گوناگون چندرسانه ای ظهور کرده اند، کتابخوانی جایگاه متفاوتی پیدا کرده است و دیگر فقط برای رفع نیازهای ابتدایی کاربرد ندارد. امروزه کتابخوانی برای عمیق شدن انسان ضرورت است؛ این که انسان سوالات بنیادی خود را در آن جستجو کند تا باورها و ساختارهای فکری خود را براساس آن بازسازی و نظام مند نماید. کتابخوانی در عصر حاضر برای بشریت و انسان معاصر فرصتی است برای حرکت در گذشته و آینده خود و مواجهه با پیشامدها و کنش هایی که ممکن است هربار پیش روی او قرار بگیرد.

مجید ملامحمدی، نویسنده و شاعر کودک و نوجوان، در پاسخ به سوال خاطرنشان کرد: از دوران کودکی عاشق کتاب و کتابخوانی بودم. شاید دلیلش کتاب های زیادی بود که در اخیتارم بود. پدرم نویسنده حوزوی بود و در خانه مان کتابخانه کوچک اما پرباری داشتیم. با این که قبل از انقلاب بود و در شهر قم فقط کتابخانه کانون پرورش فکری کودک ونوجوان بود. من گاهی به کتابخانه می رفتم. کتاب های خوبی آن جا بود. کتاب برای ما چراغ دانایی است. برای مخاطبین من که کودک و نوجوان هستند چراغ دانایی است و راه و جهت درست را نشان می دهد و آن ها را از بدی ها، بلاها و ناهنجاری ها دور می کند. وقتی بچه ها و حتی بزرگ ترها با کتاب همراه باشند و کتاب های زیادی بخوانند از بسکمک بدی های اجتماعی مصون خواهند ماند. من تاکید دارم کتاب خوب چراغ دانایی و روشنایی است و اگر پدر مادرها از کودکی و خردسالی کتاب خوب در اختیار بچه ها بگذارند، به کتابخوانی تشویقشان کنند، جهت درست خواندن کتاب را نشانشان دهند و فرزندشان را با کتاب بزرگ کنند؛ قطعا بچه ها آدم های دانا، باسواد، بزرگ و متفکری خواهند شد.

ترویج فرهنگ کتابخوانی در جامعه ساده نیست. برای این که کتاب به قلب ها و خانه های همه راه باز کند همه باید دست به دست هم دهند و کسانی که در رأس قدرت نشسته اند شرایط را به گونه ای مهیا کنند که مردم از غذا و نیاز جسم عبور کنند و به غذای روح فکر کنند.

و در انتها باید گفت اگر کتاب و قصه ناجی بشر نبود خدای قادر برای هدایت بشر برای پیامبرانش کتاب نمی فرستاد و اگر کتاب اعجاز نبود معجزه پیامبر خاتم نمی شد.