راستاِ آسبادهای نشتیفان برای جهانی شدن - بهترین مقاله

با همراهی تور عمان از نگین خاورمیانه مسقط و صلاله دیدن کنید و با زیبایی های خاورمیانه و فرهنگ شیخ نشین ها آشنا شوید .

محمد رکنی - مدیر پایگاه میراث فرهنگی آسبادهای ایران - با بیان که تا کنون 124 آسباد در شهرستان خواف شناسایی شده که ازاین تعداد 107 آسباد به صورت اضطراری مرمت شده اند، از در دستور کار بودن مرمت تدریجی این آثار تاریخی اطلاع داد و اضافه نمود: 12دستگاه از آسبادها ثبت شده در فهرست آثار ملی نیز تا کنون به طور کامل احیا شده اند.

او با اشاره به ثبت موقت آسبادهای ایران در فهرست میراث دنیای و انجام مراحل ثبت دنیای این اثر تاریخی، اضافه نمود: مرمت و احیای این آثار تاریخی در شهرستان خواف، می تواند نقش مهمی در جذب گردشگر داشته باشد.

بنا بر گزارش روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی، همچنین محمود باعقیده - مدیر اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان خواف؛ نیز با اشاره به ثبت ملی آسبادهای قرار گرفته در روستاهای خرگرد، تیزاب، برآباد و شهر سنگان با هفت شماره مختلف در فهرست آثار ملی بیان نمود: از آنجایی که این آثار تحت حفاظت و نظارت اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی قرار گرفته است، هرگونه دخل و تصرف یا اقدام عملیاتی که منجر به تخریب یا تغییر هویت آن ها شود، برابر مواد 558 تا 569 قانون مجازات های اسلامی، تعزیرات و مجازات های بازدارنده، جرم محسوب می شود و مرمت و بازسازی آن ها فقط با تایید و نظارت اداره میراث فرهنگی انجام می شود.

آسبادهای نشتیفان خواف یا همان آسیاب های بادی در نشتیفان مشهد، یکی از بزرگترین مجموعه های خشت، گل و چوبی تاریخی کشور و از مجموعه آسبادهای تاریخی دنیا محسوب می شود که از دوران پیش از تاریخ اسلام در ایران باقی مانده است. این مجموعه تاریخی در شهر نشتیفان دست در 6 سده گذشته نیز با همین نام در بین مردم شهرت داشته است.

سوزنی سمرقندی درباره این تاریخی ارزشمند نوشته است: آل مظفر یکی از سلسله پادشاهان و حکام ایرانی اهل نشتیفان بوده اند و شاه شجاع از بزرگان این شهر سال ها بر شیراز و فارس حکمرانی کرد که در زمان حکومت وی اندیشمندان و شاعران فراوانی مانند حافظ در تاریخ ایران ماندگار شدند و شهر نشتیفان در اوایل قرن نهم هجری شناخته شده و معمور بوده است.

ریشه نام شهر نشتیفان به قصه ای عامیانه در خود شهر برمی شود. نام این شهر نیز ترکیبی از دو کلمه نش که محلی شده نیش به معنای نیش عقرب است، کلمه تیفان نیز محلی شده طوفان است که در تمام روزهای سال این منطقه یعنی نشتیفان وزش بادهای موسمی را داشته است، با توجه به شرایط جغرافیایی که منطقه نشتیفان دارد، مردم آن از گذشته های دور به فکر بهره برداری از این شرایط طبیعی بوده اند تا با احداث آسیاب بادهایی، از نیروی جنبشی آن برای آرد کردن گندم نیز استفاده نمایند. از این شاهکار مهندسی همچنین در کارهای دیگر مانند پمپ کردن آب استفاده کرد که به آن پمپ بادی گفته می شود.

در کتاب جغرافیای تاریخی ولایت زاوه درباره نحوه کارکرد این اثر تاریخی این طور نوشته شده است: چرخ و پره های غول آسایی که 48 بال و 32 پر و 8 درگاه دارد و بر بام آسیاب و جهت وزش باد قرار گرفته اند. اندام این چرخ و پر از خرپلی سنگین و محکم ساخته شده اند و باد با عبور از دروازه ای بادگیری با زوایای درگاه های هشت گانه می رسد و چرخ و پر را به حرکت در می آورد. از حرکت چرخ و پر نیرویی به تیر آسیاب منتقل می شود و چون سر دیگر به سنگ رویی آسیاب متصل است، لاجرم سنگ هماهنگ با گردش تیر باید بچرخد و می چرخد.