تاثیرات معماری ایرانی در کاخ اسحاق پاشا ترکیه - بهترین مقاله

این کاخ توسط چه کسی ساخته شده است؟

کاخ اسحاق پاشا ترکیه در طول یک قرن، توسط نسل های خانواده پاشا ساخته شده است. طاق ها، قوس ها و گنبدهای الهام گرفته از معماری اسلامی کاخ، بیش از 400 سال است که جان سالم به در برده و زیبایی خود را به رخ می کشد. نشستن این بنای بی نظیر در نزدیکی مرزهای ایران، طراحی معماری کاخ را به شدت تحت تاثیر فرهنگ همسایه آن قرار می دهد و از پیچیدگی های بناهای عثمانی دور می نماید. کاخ اسحاق پاشا ترکیه با مجموعه ای از امکانات و خدمات پیچیده از قبیل نانوایی، مسجد، سیاه چال ها و حتی حرم خود را به رخ بازدیدکنندگان می کشد. معماری آن تحت تأثیر معماری و فرهنگ ارمنی، پارسی، گرجی، سلجوقی و عثمانی بوده است. این کاخ همچنین یک کاروانسرای تجاری داشته که در کل 366 اتاق برای آن ساخته شده است. تعداد 24 اتاق از مجموع کل اتاق های کاروانسرا، برای استفاده حرم رزرو شده بود و یک سیستم گرمایش مرکزی پیشرفته نیز داشت.

قلعه قدیمی

اگر در سمت شرقی کاخ اسحاق پاشا ترکیه نگاهی بیندازید، باقی مانده های کاخ قدیمی اسکی کاله (Eski Kale) را خواهید دید. تاریخ ساخت این قلعه احتمالا به دوران اورارتویی ها (حدود 800 سال قبل از میلاد) بازمی گردد. این بنا به همراه مسجد اسکی بیازیت (Eski Bayazıt) که مربوط به قرن شانزدهم میلادی است و بر پایه های بنای قدیمی ساخته شده همچنان پابرجاست.

کاخ اسحاق پاشا

کاخ اسحاق پاشا ترکیه در مرکز شهر قدیم ساخته شده است. این کاخ در بالای تپه ای پر شیب و درحالی که از سه طرف با کوه ها و صخره ها احاطه شده قرار گرفته است. فقط سمت شرقی تپه که در آن ورودی اصلی کاخ واقع شده، مکان مناسبی برای ورود و البته رسیدن به کاخ است. برای ساخت سکویی که کاخ بر روی آن قرار گرفته است، تراس و دیوارهایی بسیار بلند و مرتفع در نواحی شمالی، جنوبی و قسمتهای غربی آن ساخته شده است. این کاخ شامل طبقات مختلفی است. بعضی از قسمت های آن یک طبقه، بعضی دو طبقه و بعضی اجزاء با احتساب زیرزمین سه طبقه هستند؛ و تمام این بخش ها، عمدتا در اطراف دو حیاط ساخته شده اند.

تاثیرات معماری کاخ

همانطور که از قبل گفتیم، معماری این بنا از معماری ایرانی بسیار متاثر بوده و استفاده کرده است. با توجه به شرایط آب و هوایی، برای گرم کردن کاخ به یک راهکار مناسب با استفاده از لوله های سرامیکی رسیده بودند. در واقع آب گرمی که از درون لوله های سرامیکی به گردش در می آمد، حرارت مرکزی را در کف ایجاد کرده و تمام بخش ها را گرم می نمود. از لحاظ تزئینات کاخ اسحاق پاشا ترکیه یکی از غنی ترین نمونه های معماری عثمانی است؛ دربعضی از قسمت ها، آثار معماری غربی باروک-روکوکو که معماری مرسوم همزمان با عصر عثمانی است، دیده می گردد. تاثیر معماری شمال قفقاز و ایران نیز به صورت ترکیببی در این بنا مشاهده شده و نتیجه التقاط بی نظیری را ایجاد کرده است.

دروازه ورودی کاخ

دروازه ورودی یک نمونه عالی از مقرنس دارد که یک شکل از گودال های تزئینی معماری است. تقسیم بندی هندسی که گاهی اوقات نیز به عنوان لانه زنبوری (به دلیل شباهتی که به لانه های منظم زنبور دارد) از آن یاد می گردد. مقرنس هنری ایرانی است که برای تزئین زیر گنبد ها و مخصوصا طاق ها در ورودی ها، ایوان ها و قوس ها، بیشتر در معماری سنتی اسلامی و پارسی استفاده می گردد. این ها عناصر تزئینی یادآور استالاکتیک ها (stalactites) در غارها نیز هستند، و ممکن است به نام سقف های استالاکتیت نیز شناخته شوند. مقرنس در حدود میانه قرن دهم میلادی در شمال شرقی ایران و البته شمال مرکزی آفریقا پیشرفت نمود. هر چند این دو گزینه بسیار شبیه به یکدیگر هستند اما هر یک مجزا از دیگری سیر تکامل خود را طی نمودند.

مثال این نمونه ها را می توان در کاخ الحمرا در گرانادا (the Alhambra in Granada) اسپانیا، کاخ عباسیان در بغداد عراق (the Abbasid Palace in Baghdad) و آرامگاه سلطان قایتبای (the mausoleum of Sultan Qaitbay) در قاهره مصر یافت. سقف های مستطیلی بزرگ چوبی با دکوراسیون مقرنس مربوط به قرن 12 کاپلا پالانتینا (Cappella Palatina) پالرمو در سیسیل و دیگر ساختمان های مهم در نورمان سیسیلی (Norman Sicily) نمونه های مشابه سقفی با کاخ اسحاق پاشا ترکیه دارند. تزئین می نماید. همچنین بسیاری از نمونه های مقرنس را در ارمنستان نیز می توان یافت.

اتاق نگهبانان

اتاق نگهبانی در کاخ اسحاق پاشا ترکیه پلانی مستطیل شکل دارد و محلی برای استراحت نگهبانان بوده که در آن به اولین حیات مجموعه باز می گردد. متاسفانه سقف اصلی این قسمت از بنا، فرو ریخته است. در این اتاق، که محل استراحت و حضور نگهبان بوده، هیچ پنجره ای وجود نداشته و به وسیله چهار در، با حیاط اول مجموعه مرتبط می شد. دو تا از درهایی که در مرکز این فضا قرار گرفته اند، شکلی طاقی شکل دارند و دو در دیگر بسیار ساده و مستطیلی هستند. توجه داشته باشید ارتفاع کوتاه این درها، به دلیل جلوگیری از هجوم مهاجمین بود. با این حال، تصور عبور روزانه از این درها، عذاب آور است.

حیاط بیرونی و فواره شیر

در حیاط بیرونی کاخ اسحاق پاشا ترکیه یک فواره ساخته شده است که شیر از یک سمت و آب از سمت دیگر آن به درون حوضچه ای جریان داشته است. به همین دلیل به آن فواره شیر می گویند. امروزه با استفاده از لوله های سرامیکی، بر خلاف بخش های دیگر که امروز باقی می ماند، همچنان آب خنک و سرد را از سرزمین های بالادست به سمت این فواره می آورد. تلنبه این فواره اصلی نیست. طاقچه چشمه توسط دو قوس تیزه دار نازک طراحی شده و بسیار عمیق است.

در تزئینات این قوس ها از حجاری ها و نقاشی های گیاهان و گل های مختلف استفاده شده و با برگ هایی منحنی در یکدیگر بافته شده است. برای قرار دادن کاسه آب، دو طاقچه در قسمت داخلی چشمه قرار گرفته است. یک آینه در میان تزئینات سبک باروک حجاری شده به شکل نقاشی های گیاهی مانند شاخه و برگ منحنی وجود دارد. در بالای این ترکیب، یک درخت سرو با شعاع و برگ خمیده بافته شده که نماد عاشق بین آب و درخت سرو است، دیده می گردد. این طاقچه به یک استخر کوچک هم در پایین این طاقچه ها قرار گرفته است که آب را در نهایت به لوله های کوچکی راهنمایی می نماید. در دو طرف این فواره هم، دو سکوی سنگی برای نشستن و استراحت وجود دارد.

زیرزمین کاخ اسحاق پاشا ترکیه

اتاق های خدمتکار و انبار غله، بخشی از ساختمان های حیاط داخلی را تشکیل می دهند که به وسیله یک درب در قسمت گوشه جنوب غربی قرار گرفته و در آن اصطبل نیز وجود دارد. این بخش با اتاق های دو طبقه خدمتکاران که در یک زیرزمینی عمیق ساخته شده است، دارای ساختاری سه طبقه است و یکی از بخش هایی از کاخ اسحاق پاشا ترکیه است که به شدت آسیب دیده است. طبقه زیرزمین با پلانی مستطیلی شکل و بسیاری از اتاق هایش به عنوان یک انباری یا یک اتاق ذخیره مواد غذایی مورد استفاده قرار می گرفت. اتاق های خدمه، همانطور که از ویرانه ها درک می گردد، دو داستان داشتند و از سطح طبقه اول از بین رفته اند. این گروه از ساختمان ها متصل به دیوار اصلی حرم بوده است.

دیگر بخش های کاخ

جدای از این بخش ها، می توانید از حیاط اندرونی با حجاری های متعددش، بخش اتاق های مردانه، حرمسرا و ورودی حرمسرا، آشپزخانه و مطبخ نیز دیدن کنید. بخش اتاق های حرم دو طبقه بوده که هم اکنون طبقه دوم از بین رفته است اما از پلان طبقه اول می توان طبقه بالایی را حدس زد. در این اتاق ها، شومینه ای نیز برای گرمایش ساخته اند و دو پنجره رو به نمای بیرون در دو طرف شومینه مکان مناسبی برای نشستن به وجود آورده است. در ورودی به حرمسرا ارتفاعی بسیار بلند داشته و ایوان ورودی آن بسیار تزئین شده است تا شکوه بیشتری به بنا بدهد.

موقعیت دقیق و دسترسی به آن

کاخ اسحاق پاشا ترکیه در 9 کیلومتری جنوب غربی مرکز دوغوبیازیت واقع شده است. این شهر در محل اتصال دو جاده اصلی قرار گرفته است: E80 از آگری (93 کیلومتر تا غرب) تا مرز گوربولاک به سمت ایران (35 کیلومتر به سمت جنوب شرقی) و E99 از ایگدیر (Iğdır) (52 کیلومتر به سمت شمال) به ارسیش در ساحل شمالی دریاچه ون (135 کیلومتری جنوب غربی) است. از شهر می توانید مینی بوس هایی را به سمت کاخ سوار شوید.

منبع: traveltoeat.com