اختلال یادگیری ریاضی چیست؟ - بهترین مقاله

اختلال یادگیری چیست؟

اختلال یادگیری به معنی رشد ناقص مهارت های ویژه تحصیلی است. البته باید توجه داشت که این عدم یادگیری نباید به دلیل بیماری جسمی یا عصبی باشد. این بچه ها بر خلاف اینکه از هوش طبیعی برخوردار هستند، در یک یا چند عنوان درسی مشکل یادگیری چشمگیری دارند و توانایی هایی نظیر خواندن، نوشتن و یا ریاضیات کودک به میزان قابل توجهی کمتر از سطح توانایی عمومی دیگر بچه ها است. این بدان معنی است که توانایی این بچه ها در مورد تحصیل در درسی خاص، پایین تر از سطح مورد انتظار بر طبق سن، هوش و آموزش کلاسی است. اختلال یادگیری ریاضی مشخصاً ناتوانی در یادگیری و فهمیدن و درک موضوعات مربوط به ریاضی و مفاهیم آن است.

اختلال یادگیری ریاضی چیست؟

باید بدانید که اختلال یادگیری می تواند انواع زیادی داشته باشد. یکی از انواع اختلالات یادگیری، اختلال یادگیری ریاضی است. همان طور که گفته شد، اختلال یادگیری برای کسانی استفاده می گردد که از لحاظ سطح هوش و سطح سلامت جسمانی در حد طبیعی هستند. ولی در یادگیری درس خاصی مانند محاسبات ریاضی با مشکل رو به رو می شوند و این مشکل به اندازه ای است که در تحصیل و زندگی روزانه که با مهارت های ریاضی در ارتباط هستند، اختلال ایجاد می نماید. اختلال یادگیری ریاضی در توانایی شخص بر روی محاسبات و مسائل ریاضی تأثیرات چشمگیری می گذارد.

نشانه ها و علائم

جالب است بدانید افرادی که اختلال یادگیری ریاضی دارند، در دیگر توانایی ها متوسط یا بالاتر از متوسط هستند. این افراد ممکن است به طور خارق العاده ای در حوزه های مربوط به نوشتن دارای توانایی بالایی باشند و نویسنده های خوبی باشند. به صورت کلی والدین یا مربیان می توانند نشانه های زیر را در افراد مبتلا به اختلال یادگیری ریاضی مشاهده نمایند. دقت داشته باشید که هر فرد می تواند یک یا چند مورد از علائم زیر را داشته باشد.

• مشکل در خواندن و نوشتن اعداد
• مشکل در مرتب کردن اعداد برای انجام دادن محاسبات
• عدم توانایی در انجام محاسبات
• ناتوانی در درک خطای عبارت
• اشکال در نامیدن واژه های ریاضی
• عدم فهمیدن مفاهیم ریاضی نظیر عظیم تر از یا کوچک تر از
• ناتوانی در تشخیص علائم عملیاتی ریاضی مانند علائم جمع و تفریق، ضرب و تقسیم
• عدم توانایی در یادسپاری اطلاعات ریاضی پایه مثل جدول ضرب
• ناتوانی در ادامه و توالی مراحل حل مسئله
• ناتوانی در کپی کردن اعداد
• نادیده دریافت علائم عملیات ریاضی مانند عملیات جمع و تفریق، ضرب و تقسیم و توان
• نفهمیدن عملیات مورد احتیاج برای حل مسئله
• مشکل در شمارش
• عدم توانایی در فهمیدن تفاوت بین عملیاتی مانند جمع و تفریق
• مهارت های محاسبه ای پایین
• اشتباهات زیاد در بیان و نوشتن اعداد ساده
• با سرعت کم انجام دادن محاسبات
• مشکل در ردیف کردن اعداد، به عنوان مثال از کوچک به عظیم
• عدم توانایی در فهمیدن اطلاعات بر روی نمودار و جداول
• عدم توانایی در فهمیدن مفهوم ارزش عددی
• ناتوانی مرتب کردن 2 یا 3 رقم برای انجام محاسبات
• اشکال در رابطه با پردازش ذهنی
• مشکل در جزوه برداری از روی تخته
• مشکل در رعایت نظم و ترتیب مسائل ریاضی در روی برگه دفتر
• بروز اشکال در مفاهیمی نظیر کسر، طبقه بندی
• سردرگمی برای پیدا کردن روش های حل مسئله
• مشکل داشتن در گفتن زمان یا مدیریت زمان
• ناتوانی در فهمیدن روزهای هفته
• عدم توانایی در خواندن ساعت
• ناتوانی در مهارت های پولی
• عدم توانایی حسابداری
• مشکل محاسبه هزینه ها برای خرید
• دوری از بازی هایی بر طبق برنامه ریزی مثل شطرنج
• عدم توانایی در نگه داشتن امتیاز در بازی ها
• عدم توانایی در اندازه گیری اجسام
• ضعف در جهت یابی و به صورت ذهنی پیدا کردن روش های فرعی در نقشه
• عدم توانایی در استفاده از داده ها و آموزش ها برای حل مسئله
• اشتباهات پی در پی در تکالیف ریاضی
• تکالیف را به سختی حل می نمایند
• سختی در محاسبه ذهنی برای مسائل ساده
• عدم توانایی در تشخیص دادن گذشت زمان
• مشکل در تمییز دادن بین چپ و راست
• عدم توانایی در تصویرسازی ذهنی
• ناتوانی در خواندن علائم موسیقی
• این افراد برای فهمیدن و حفظ کردن مفاهیم، قواعد، فرمول و توالی مشکل دارند
• بازداری نهفته این افراد کم است، برای مثال حساسیت زیاد به سر و صدا، بو، نور و ناتوان برای سازگاری با عوامل محیطی
• ناتوان در پاک کردن اطلاعات غیر ضروری
• یادآوری اشتباه نام ها، بازیابی ضعیف نام، چهره و امکان استفاده از نام های جایگزین که با حروف مشابه آغاز می شوند
• این افراد از نظر ذهنی دشواری خاصی در محاسبه اندازه یک جسم یا فاصله دارند

علل اختلال یادگیری ریاضی

این اختلال علت منحصر به فردی ندارد و مجموعه ای از علت ها باعث شکل گیری این اختلال در کودک می شوند. ممکن است یک یا چند علت باعث به وجود آمدن این اختلال در فرد شوند. در زیر به تعدادی از این علل خواهیم پرداخت.

1. حافظه

توانایی به خاطر آوردن عمل های چهارگانه ریاضی با مسائل حافظه ای در ارتباط است. در سطوح پیشرفته تر این احتمال وجود دارد که مسائل حافظه ای، توانایی شخص را در به خاطر آوردن مراحل مورد احتیاج حل کردن مسئله های دشوارتر، مراحل حل معادلات جبری و یا معانی نشانه های خاص دچار مشکل کند.

2. رشد شناختی

درک صورت مسئله های ریاضی، درک نظام های عددی و به کارگیری روش های مفید شمارش می تواند بر اثر مسائل رشدی شناختی باشد.

3. وراثت

اختلال یادگیری ریاضی در بسیاری از موارد ارثی است و با کمی کنکاش در خواهید یافت که به احتمال زیاد یکی از والدین فرد مبتلا، به این اختلال دچار بوده اند.

4. مسائل بینایی ـ فضایی

مسائلی در مورد درج نامرتب اعداد در ستون ها برای محاسبه، مسائل مربوط به ارزش مکانی اعداد و مشکل درک نقشه ها و هندسه احتمالاً بر اثر مسائل بینایی ـ فضایی شخص است.

تشخیص

اختلال یادگیری ریاضی غالباً تا پیش از رسیدن کودک به کلاس دوم یا سوم تشخیص داده نمی گردد به این دلیل که بچه ها در این سن رشد روانی و فکری برای انجام تکالیف را به اندازه کافی کسب ننموده اند. بیشتر بچه ها باهوش نیز تا پیش از اینکه به دروس ریاضی چهارم و پنجم ابتدایی برسند، با یاری دریافت از حافظه و تکنیک های محاسبه نظیر شمردن با انگشتان دست یا انجام مکرر جمع زدن به عنوان یک جایگزین برای عملیات ضرب، از پس سؤالات و تکالیف ریاضی برمی آیند و از این رو اختلال یادگیری ریاضی در این بچه ها در مقایسه با دیگران، دیرتر پدیدار می گردد. آزمودن کودک برای ابتلا به اختلال یادگیری ریاضی غالباً توسط معلم یا والدینی که چند نشانه از این اختلال را در کودک رؤیت نموده اند، آغاز می گردد. جهت تشخیص این اختلال می توان گام های زیر را طی کرد.

• مشاهده نمرات پایین بچه ها در امتحانات و فعالیت های کلاسی می تواند برای والدین و معلمان سرنخی خوب از ابتلا به اختلال یادگیری ریاضی باشد.
• دو هفته کار ریاضی کودک را (امتحانات کلاسی و خانگی، تکالیف و سؤالات) تحت نظر بگیرید و خطاهای آن ها را شناسایی نموده و تعداد اشتباهات را در این مدت محاسبه کنید. این کار برای آغاز تشخیص آسان و سریع، بسیار مؤثر است.
• سطح ریاضی کودک باید پایین تر از توانایی مورد انتظار از او بر طبق سن و هوش و زمینه آموزشی و فرهنگی او باشد.
• کاستی های کودک در ریاضی می بایست به طور معنادار با پیشرفت تحصیلی یا مهارت های مورد احتیاج زندگی روزانه، مداخله کند.
• ارجاع به روان شناس کودک برای ارزیابی توانایی ریاضی و سایر اختلالات احتاقتصادی، راهی مناسب برای پی بردن به اختلال یادگیری ریاضی در کودک است.
• باید توسط روانشناس برای تشخیص این اختلال، تست های تشخیصی و آزمون های استاندارد شده انجام گردد.
• شنوایی و بینایی کودک می بایست مورد ارزیابی قرار بگیرد.
• تست هوش وکسلر می بایست توسط متخصصین این حوزه برای سنجش میزان هوش انجام گردد.
• قابل فهم بودن زبان آموزش معلم (برای دانش آموزان سایر زبان ها) می بایست مورد ارزیابی قرار گیرد.
• سابقه آموزشی کودک و فرصت های یادگیری ریاضی می بایست به صورت دقیق آنالیز گردد. بر طبق این اطلاعات، روان شناس با تجربه می تواند اختلال یادگیری ریاضی را تشخیص دهد.

اختلالاتی که همراه با اختلال یادگیری ریاضی نمایان می شوند

با توجه به اینکه اختلال یادگیری ریاضی در بسیاری از موارد، همراه با دیگر اختلالات بروز پیدا می نماید، از این رو هنگام سنجش این اختلال باید اختلالات دیگر نیز توسط روانشناس مورد آنالیز قرار گیرد تا در صورتی که اختلالی دیگر با اختلال یادگیری ریاضی همراه بود، شناسایی شده و مورد توجه قرار گیرد. این اختلالات شامل موارد زیر می گردد:

• اختلال بیش فعالی
• اختلال کمبود توجه
• اختلال هماهنگی رشدی
• اختلال زبان بیانی ـ دریافتی آمیخته
• اختلال خواندن

اختلال یادگیری ریاضی چه عوارضی برای فرد به همراه خواهد داشت؟

افرادی که در تمام دوران زندگی خود مبتلا به اختلال یادگیری ریاضی بوده اند، در صورت عدم درمان اختلالی که دارند، عوارض و پیامدهای زیادی را تجربه خواهند کرد.

• بروز انواع مسائل در محیط مدرسه
• بروز انواع مسائل رفتاری
• عزت نفس پایین این افراد به مرور زمان کاهش خواهد یافت
• استرس، اضطراب و گاهی نیز ترس از درس و معلم ریاضی
• استرس و اضطراب های فراوان در زمان امتحان
• مسائل اجتماعی در ارتباط با عدم پیشرفت تحصیلی
• انتخاب محدود برای یافتن شغل، به این دلیل که برخی از مشاغل احتیاج به انجام محاسبات پایه ریاضی دارد
• ترک تحصیل
• عدم علاقه به ادامه تحصیل
• در سنین عظیم سالی، ناتوانی در محاسبه درآمد و هزینه و ورشکستگی ناشی از آن

درمان اختلال یادگیری ریاضی

دانستن درس و محاسبات ریاضی برای دوران عظیم سالی بسیار لازم است و ناتوانی در انجام محاسبات ریاضی را نمی توان به هیچ عنوان نادیده گرفت و از آن چشم پوشی کرد. باید به این نکته توجه داشته باشید که درس ریاضی در تمامی مراحل زندگی به کار می رود و عدم توانایی در انجام مجاسبات ریاضی و عدم درک آن ممکن است انتخاب های زندگی دانش آموز را محدود کند. از طرفی، ریاضی برای ایجاد تعادل اقتصادی مخصوصاً در محاسبه درآمدها در مقایسه با هزینه ها بسیار لازم است. تا به امروز هیچ داروی به خصوصی برای درمان اختلال یادگیری ریاضی وجود ندارد، با این وجود می توان با اقداماتی در یادگیری ریاضی به شخص یاری کرد، به گونه ای که شخص ریاضی را یاد گرفته و بتواند در زندگی خود از آن استفاده کند. درمان اختلال یادگیری ریاضی در چند مرحله انجام می گردد که به هر یک از آن ها به صورت مجزا خواهیم پرداخت.

1. برنامه آموزش فردی (IEP)

افرادی که اختلال یادگیری ریاضی در آن ها تشخیص داده می گردد، واجد شرایط برنامه آموزش فردی هستند که در این برنامه، منطبق شدن با ویژگی ها و دانش پایه هر دانش آموز است. این برنامه برای هر فرد به صورت مجزا معین می گردد و از فردی به فرد دیگر متفاوت است. در این روش، آموزش های ارائه شده، متمرکز بر مفاهیم پایه ریاضی است و مهارت های حل مسئله و راه های حذف کردن عواملی که باعث حواس پرتی می شوند و از طرفی، اطلاعات نامربوط آموزش داده می گردد.

2. استفاده از روش های دیداری

در این روش می بایست فرد مبتلا به اختلال یادگیری ریاضی کوشش کند مسائل ریاضی را برای خود تجسم کند و یا با کشیدن شکل یا نمودار درک و تصور خود را از مسائل افزایش دهد. شخص مسائل را با دقت بیشتری بخواند و سایر افراد نیز با صرف وقت بیشتر موضوع را برای شخص قابل فهم تر نمایند.

3. روان درمانی آموزشی

به فرد مبتلا به اختلال یادگیری ریاضی، پس خوراند مثبت داده می گردد تا عملنمودهای او در زندگی و همچنین مسائل ریاضی، بهتر گردد.

4. انجام مسائل ریاضی که قبلاً حل شده اند

مسائلی که از پیش حل شده اند را به کودک نشان بدهیم تا راه های حل را با دقت ببیند از طرفی سعی کند که در زندگی روزمره اعمال چهارگانه ریاضی (جمع و تفریق و ضرب و تقسیم) را به کار ببندد.

5. استفاده از تمرینات ساده توسط والدین

تمرینات عملی و ساده ای که برای آموزش در منزل توسط پدر و مادر انجام گردد در از بین بردن این اختلال بسیار مؤثر است؛ چون آموزش عملی آن هم توسط والدین موفقیت آمیزتر از آموزش نظری است. در زیر به تعدادی از این روش ها و تمرینات عملی اشاره ای خواهیم داشت.

• با توجه به کاستی هایی که افراد مبتلا در یادگیری ریاضی وجود دارد، تکرار می تواند یاری بسیار زیادی باشد
• جدول داده های ریاضی می تواند به دانش آموز یاری شایانی کند. این جدول می تواند شامل فرمول ها یا جواب های نمونه ای باشد که آموختن آن ها در ریاضی لازم است.
• پس از یادگیری جداول مذکور، روی خانه های جدول را می توان پوشاند تا دانش آموز، به صورت کامل به اطلاعات آن تکیه نکند
• برای انجام محاسبات ریاضی، استفاده از ماشین حساب پیشنهاد نمی گردد، به این دلیل که به سادگی جواب را ارائه می دهد در عوض اینکه دانش آموز روی مطلب کار کند و به جواب برسد
• برای بچه های با سن کمتر، از مواد غذایی نظیر میوه ها و خشکبار برای شمارش و عملیات (جمع، تفریق، ضرب، تقسیم) یاری بگیرید و در طی درس به آن ها اجازه دهید تا آن ها را بخورند
• به کودک فرصت دهید بیرون برود و ریاضی را با سنگ ها، ابرها، تکه چوب ها، گیاهان تمرین نمایند
• موضوعات سرگرم نماینده ای جهت یادگیری کودکتان بیابید و در این زمینه نیز خلاق باشید
• اجازه دهید تا کودکتان چیزهای جذاب را برای یادگیری ریاضی تهیه نمایند، به این دلیل که در این موارد، در طی فرآیند یادگیری اضطراب فرد به شدت کاهش می یابد
• از کودکتان بخواهید خانه ها، ماشین ها، صندوق پست را در خیابان بشمارد
• اسباب بازی ها برای آموزش درس های ریاضی بهره ببرید
• از قوطی کبریت برای جمع و تفریق یاری بگیرید
• آموزش ریاضی با کارت های بازی بسیار مؤثر است
• به بچه هاتان یاری کنید تا مفاهیم ریاضی را با استفاده از پول بهتر بفهمد
• برنامه ریزی برای تمرین زیاد در زمان های کوتاه، برای مثال دو جلسه 15 دقیقه در هر روز به جای 1 جلسه یک ساعته در هر روز

6. خواندن با صدای بلند

در این روش از درمان می بایست فرد مبتلا به اختلال یادگیری ریاضی کوشش کند که مسئله ها و عبارات ریاضی را با صدای بلند بخواند و گاهی نیز آن ها را برای خود تحلیل کند. این روش یاری بسیار زیادی را به درمان اختلال یادگیری ریاضی خواهد نمود.

شما چه روش های درمان دیگری برای برطرف این اختلال می شناسید؟ نظرات و تجربیات خود را در انتهای این صفحه با ما به اشتراک بگذارید.