خبرنگاران اجرای 124 هزار هکتار طرح آبخیزداری اصفهان گامی برای مدیریت منابع
به گزارش بهترین مقاله، اصفهان- خبرنگاران - اجرای طرح های آبخیزداری 124 هزار هکتاری در استان اصفهان با صرف 750 میلیارد ریال اعتبار گامی برای توسعه و مهمتر پیشگیری از حوادث و مدیریت منابع در منطقه بوده است.
به گزارش خبرنگاران، سیل فروردین 98 و تخریب و آسیب بجا مانده از آن در بسکمک از نقاط کشور اهمیت توجه هرچه بیشتر به این پدیده و اجرای طرح های آبخیزداری بعنوان یکی از راهکارهای کاهش معضلات آن را برای همگان روشن کرد و از سوی دیگر دولت را به جبران خسارت و بازسازی مناطق آسیب دیده و در یکی از بخش ها اجرای سریع تر و در مساحت بیشتر طرح های آبخیزداری و آبخوان داری واداشت.
به دنبال آن عملیات اجرایی و بهره برداری از طرح های ملی به ویژه با موضوع بازسازی و نوسازی مناطق سیل زده توسط دستگاه های اجرایی دولتی و شبه دولتی کلید خورد که عملیات آبخیزداری از جمله این طرح ها بود.
در نتیجه اتخاذ این راهبرد کلان در کشور عملیات آبخیزداری و آبخوانداری برای 740 هزار هکتار از اراضی استان و بیشتر در مناطق آسیب دیده انجام گرفت که سهم استان اصفهان 124 هزار هکتار بود.
آبخیزداری (Watershed Management) علم و هنر برنامه ریزی مستمر و اجرای اقدامات لازم برای مدیریت منابع عرصه های آبخیز اعم از طبیعی، کشاورزی، اقتصادی و انسانی بدون ایجاد اثرات منفی در منابع آب و خاک است که می تواند به صورت مکانیکی یا بیولوژیکی باشد.
حجم سرمایه گذاری این طرح ها 15 هزار و 270 میلیارد تومان بود که 6 هزار 270 میلیارد تومان آن از منابع عمومی و 9 هزار میلیارد تومان آن از طریقه تسهیلات بانکی تامین شد و جدا از طرح های آبخیزداری می توان به بازسازی و نوسازی منازل مسکونی تخریب شده در مناطق مختلف و اجرای طرح های کشاورزی و عملیات راهسازی اشاره کرد.
در پی بارش های بهاره سال گذشته و جاری شدن سیل، بخش هایی از استان اصفهان مانند مناطق جنوبی در شهرستان سمیرم، بخش شرقی همچون دهستان های بهارستان و کوهستان، جبل، کوهپایه، خور و بیابانک و نایین و شهرستان های غرب استان اصفهان از جمله فریدونشهر، فریدن، بویین میاندشت و چادگان آسیب دیدند.
صرف 750 میلیارد ریال در یک سال برای توسعه طرح های آبخیزداری اصفهان
آنطور که معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری اصفهان گفت: بهره برداری از طرح های آبخوانداری و آبخیزداری در گستره ای به وسعت 124 هزار هکتار با اعتباری بالغ بر 750 میلیارد ریال در 24 شهرستان استان اصفهان به غیر از فلاورجان و خمینی شهر آغاز شده است.
ابوطالب امینی در گفت و گو با خبرنگاران اظهارداشت: این طرح کلی در قالب زیرمجموعه های طرح های ملی به ویژه با موضوع بازسازی و نوسازی مناطق سیل زده 35 پروژه را شامل می شد و محورهای آبخیزداری، آبخوانداری و مباحث مرتبط با پخش سیلاب و استحصال آب را در خود داشت.
وی با بیان اینکه اجرای طرح های آبخیزداری نقش شایانی در جلوگیری از فرسایش خاک دارد، شرح داد: کاهش فرسایش سبب کم شدن میزان سیلاب ها به عنوان یکی از موارد بحران زا و پر خطر می شود بنابراین توجه به آن لازم است.
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری اصفهان اعلام کرد: از دیگر مواردی که در قالب طرح های آبخیزداری انجام گرفت اجرای پروژه های مرتبط با پخش سیلاب، احداث بند خاکی و ساخت بندهای سنگی ملاتی بود که این امر خود به تغذیه آب های زیرزمینی به ویژه چشمه ها و قنوات کمک شایانی کرد.
امینی ادامه داد: قُرُق و حفاظت در تمامی شهرستان ها و به ویژه در مراتع انجام شد و مباحث مانند حدنگاری که می تواند سبب حفظ عرصه های طبیعی شود با سرعت بیشتری در این مناطق پیش رفت.
استحصال 132 میلیون متر مکعب آب در اصفهان
وی با اشاره به استحصال آب بعنوان یکی از نتایج سودمند اجرای طرح های آبخیزداری گفت: طرح های یادشده موجب استحصال حدود 132 میلیون متر مکعب آب شد و در استان خشک و نیمه خشک اصفهان مهم و حیاتی است.
به نظر کارشناسان و پژوهشگران منابع آبی و آبخیزداری گستردگی و تنوع زیست محیطی در این استان همچون بسکمک از مناطق کشور می طلبد که تخصیص اعتبارات کافی، اجرای طرح های مرتبط با حفاظت از این گنجینه های با ارزش در ابعاد مختلف، بصورت تمام و کمال انجام شود.
به اعتقاد آنان غیر از مهار سیل و کنترل هرزآب ها، تغذیه آب های زیرسطحی باید بیش از گذشته مورد توجه قرار بگیرد زیرا استان اصفهان در منطقه ای خشک واقع است و هر سال با خشکسالی و کاهش شدید منابع آبی سطحی و زیرسطحی روبروست.
به گفته محققان مناطق حاشیه کویر استان بیش از سایر نقاط به طرح های آبخیزداری برای جلوگیری از سیلاب نیاز دارد و لازم است که طرح های آبخیزداری با تخصیص اعتبار کافی در مناطق بیابانی استان از شهرستان کاشان واقع در شمال تا شهرستان خور و بیابانک بیش از دیگر شهرستان ها اجرا شود، به دلیل مسائل زمین شناسی، بارندگی های حدی در مناطق کویری و بیابانی در کمترین زمان سبب روان آب و سیلاب می شود که برای منازل و زمین های کشاورزی خطراتی را ایجاد می کند.
اجرای طرح های موثر آبخیزداری مستلزم مطالعات جامع
آنطور که عضو هیات علمی و رییس دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان گفت اجرای طرح های آبخیزداری و آبخوانداری در مناطق مختلف بنا به فراخور مباحث جغرافیایی، تهدیدات و میزان آسیب و خطرات لازم است.
سعید سلطانی در گفت و گو با خبرنگاران اظهارداشت: جلوگیری از فرسایش خاک، کاهش اثرات مرتبط با سیلاب ها، تغذیه منابع آبی از نتایج مفید انجام درست طرح های آبخیزداری است به ویژه در مناطق که خطر سیل وجود دارد مطالعات بیشتر و افزایش طرح های آبخیزداری برای کاهش اثرات مخرب سیلاب ها مهم و لازم است.
این استاد دانشگاه فرسایش خاک را از دیگر مواردی دانست که در استان اصفهان باید به آن توجه شود و یکی از راهکارهای جلوگیری از آن اجرای طرح های آبخیزداری است.
عضو هیات علمی و رییس دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان با اشاره به اینکه اجرای طرح های آبخیزداری باید پس از مطالعات کلان در سطح پهنه طبیعی و حوضه آبریز انجام شود، شرح داد: برای مثال اجرای طرح های آبخیزداری بیش از حد در مناطق بالادست سبب کاهش منابع آبی در پایین دست می شود که این خود ضرر و زیان زیست محیطی به همراه خواهد داشت.
سلطانی با بیان اینکه اجرای طرح هایی مانند تبدیل اراضی شیبدار به باغ ها در بالادست ممکن است سبب مشکلاتی برای پایین دست شود، گفت: بر همین اساس باید مطالعات جامع در مناطق مختلف انجام شود.
نگاهی به شرایط استان اصفهان از حیث عرصه های طبیعی نشان می دهد که این سرزمین به مرکزیت شهرستان اصفهان با 24 شهرستان، مساحتی معادل 10.7 میلیون هکتار دارد که بیش از 90 درصد از این مساحت را معادل 9.8 میلیون هکتار عرصه های منابع طبیعی و ملی و ازاین میزان حدود 403 هزار هکتار جنگل معادل (4 درصد)، 6 میلیون هکتار مرتع معادل (64 درصد) و سه میلیون هکتار بیابان معادل (32 درصد) در بر گرفته است.
جنگل های استان اصفهان بطور عمده در 2 شهرستان فریدونشهر با 40 هزار هکتار و سمیرم با 25 هزار هکتار پراکنده است و سرانه جنگل درکمتر از 0.1 هکتار است اما با وجود سطح به نسبت کم از تنوع گونه ای خوبی (35 گونه درختی ودرختچه ای) برخوردار است.
این استان از نظر تقسیم بندی نواحی رویشی در 2 ناحیه رویشی زاگرسی و ایران تورانی قرار گرفته که ناحیه رویشی زاگرسی غرب و جنوب استان را شامل می شود و بقیه مناطق استان جزو ناحیه رویشی ایرانی تورانی است.
این استان واقع در مرکز کشور دارای اقلیم خشک و نیمه خشک است و از این پهنه 3.2 میلیون هکتار معادل 32 درصد سطح استان را اراضی بیابانی و شنزار تشکیل داده که به طور عمده در بخش های شاقتصادی و شرقی آن پراکنش دارند.
منبع: ایرنا